manifest

Oprócz rdzennego związku z krawiectwem, patchwork służy dziś jako obraz zjawisk społecznych. Od wielu lat opisuje się, na przykład, model rodziny patchworkowej, która jest komórką złożoną w swej historii i doświadczeniach. Patchwork (oryginalnie metoda szycia czy produkt uszyty z różnorodnych mniejszych kawałków połączonych dla stworzenia nowej całości), prawdę mówiąc, jest po prostu dobrym określeniem na całość złożoną z różnorodności, na nieoczywiste połączenia tworzące jedność.

Afryka to patchwork, misternie uszyty z kawałków wyznaczonych wedle czyjegoś pomysłu, oddzielonych czasem jak od linijki, innym razem z poszatkowanymi brzegami. Kawałków powstałych na drodze kompromisów bądź walki, przebrzmiewającej niekiedy po dziś dzień. Kawałków różnych od siebie kulturowo, historycznie, geograficznie, klimatycznie, a co za tym idzie również w sferze doświadczeń. Nie da się patrzeć więc na Afrykę jako jednolitą całość, może jedynie jak na patchwork, którego częściom składowym trzeba się nieustannie uważnie przyglądać. To jedność, być może, ale złożona z różnorodności.

Uganda to patchwork. Na powierzchni uszyty z czterech dawnych królestw ale pod nimi jest jeszcze podszewka plemion, których cztery główne grupy zawierają w sobie ponad trzydzieści podgrup. Teoretycznie grupa Bantu nazywa plemiona, które łączy jakiś wspólny korzeń lecz ich języki są często tak odmienne, że nie mogą się porozumieć używając ich. Każde z nich ma swoje zwyczaje, swoje tańce, swoje podejście do życia i śmierci. Im bardziej starasz się rozpruć tę podszewkę, tym więcej szczegółów się przed tobą odkrywa. Zastanawiam się tylko, czy kiedykolwiek natykasz się na szef ostateczny, bo przecież każdy z nas, pojedynczy człowiek, to też część patchworku.

To, co warto zrobić w tej wielokrotnie złożonej patchworkowej sytuacji, to odkrywać. Nie bać się poznawać, nie bać się zejść głębiej niż Afryka, Afrykanie, Ugandyjczycy, Bantu, Luo, Baganda, aż do pojedynczego człowieka. Dla mnie to on zawsze jest na pierwszym miejscu i dla niego ten patchwork próbuję pruć.